„Obozy i więzienia sowieckiej na ziemiach polskich
(1944-1945)” to publikacja pod wieloma względami unikalna, będąca owocem prac
nad mało znanym tematem. Opisuje ona miejsca, w których NKWD oraz inne
sowieckie tajne służby przetrzymywały, torturowały i zabijały ludzi, których
uznawały za wrogów ZSRR. Przeczytamy w niej różnych tego typu „placówkach” – od
wileńskich i lwowskich więzień, poprzez obóz Rembertowie i Zamek Lubelski,
Skrobów i Uroczysko Baran, po mało znane miejsca, które są cały czas odkrywane przez
historyków. Dla mnie ogromnym zaskoczeniem podczas lektury tego albumowego
leksykonu było to, że obóz NKWD funkcjonował w 1945 r. blisko miejsca, w którym
mieszkam. Zorganizowano go na Skaryszewskiej 8 w Warszawie, czyli w tym samym
miejscu, w którym w czasie okupacji niemieckiej funkcjonował obóz, w którym
trzymano ofiary łapanek przeznaczone do wyjazdu do pracy niewolniczej w Rzeszy.
Podobnych przypadków wykorzystywania przez Sowietów poniemieckich centrów
represji było oczywiście więcej. Obozy podległe NKWD i polskojęzycznej bezpiece
funkcjonowały też przecież m.in. na terenie dawnego obozu Auschwitz-Birkenau,
na Majdanku czy w warszawskiej Gęsiówce. W przygotowanym przez IPN leksykonie
możemy poznać ich historię, dowiedzieć się o panujących tam warunków,
przeczytać relacje więźniów, a także zobaczyć zdjęcia przedstawiające te
miejsca w latach 40-tych i współcześnie. Oczywiście wspomniane są tam też
przypadki odbijania więźniów z tych obozów i więzień przez polskie podziemie –
takie jak brawurowa akcja na obóz w Rembertowie. To praca na pewno cenna, ale
niestety niekompletna. Historia zbrodni sowieckich na ziemiach polskich jest
wciąż bowiem pełna białych plam. Zabrakło mi w tym leksykonie choćby lochów
bezpieki w warszawskiej kamienicy na ulicy Strzeleckiej 8 czy też dawnego
aresztu Smiersza oraz Informacji Wojskowej w willi „Jasny dom” we Włochach.
„Obozy i więzienia sowieckie na ziemiach polskich
(1944-1945)”
Redakcja: Dariusz Iwaneczko
IPN Rzeszów-Warszawa 2022
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz